26 Αυγ 2021

Η μεγάλη στροφή

Η Eleanor Robson, Ancient Middle Eastern Science, Department of History and Philosophy of Science, University of Cambridge

στην εργασία της "Words and Pictures: New Light on Plimpton 322"[2002] μελετάει το πλακίδιο YBC 7302 [18ος πΧ αιώνας, Νότια Μεσοποταμία] και κάνει μια σημαντική παρατήρηση.



 Στο πλακίδιο υπολογίζεται το εμβαδόν του κύκλου σαν συνάρτηση του μήκους της περιφέρειας.Συγκρίνοντας το και με άλλα μαθηματικά πλακίδια, μας αναφέρει ότι αυτός ήταν ο συνηθισμένος τρόπος στα Βαβυλωνιακά μαθηματικά της εποχής, οι μαθηματικοί έβλεπαν τον κύκλο από έξω προς τα μέσα, δεν υπήρχαν αναφορές στη διάμετρο ή την ακτίνα του κύκλου και αν υπήρχαν κάπου δεν χρησιμοποιούνταν στους υπολογισμούς. 

Εδώ βλέπουμε δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την εργασία της  Eleanor Robson


 

Δώδεκα αιώνες αργότερα, ο Θαλής πρώτος αποδεικνύει ότι η διάμετρος χωρίζει τον κύκλο σε δύο ίσα μέρη.

Ο σχολιαστής του Ευκλείδη Πρόκλος κάνει μία τολμηρή προσέγγιση της πιθανής απόδειξης του Θαλή στην οποία το μόνο επιχείρημα είναι η απαγωγή σε άτοπο.


Εδώ λοιπόν οριοθετείται η μεγάλη διαλεκτική στροφή της γεωμετρίας, από τον Θαλή και πέρα βλέπουμε τον κύκλο από μέσα προς τα έξω και η διάμετρος αποκτάει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Ακολουθούν τρεις συναρπαστικοί αιώνες γεωμετρικής έρευνας που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των φιλοσόφων μέχρι να φτάσουμε στα ώριμα Στοιχεία του Ευκλείδη. Στους ορισμούς 15, 16 και 17 οριστικοποιείται η παρέμβαση του Θαλή, που άλλαξε τη ροή της διαλεκτικής και έκανε τη γεωμετρία επιστήμη.


______________________________________________________

Παραπομπές

H. Diels, Fragmente der Vorsokratiker

Πάππου, Συναγωγή

E. Robson, Words and Pictures: New Light on Plimpton 322

Ευκλείδη, Στοιχεία