4 Σεπ 2011

Οι γερανοί χάνουν το δρόμο

Τα πράγματα κάποτε ήταν πολύ απλά.
Ο Ησίοδος, από τον 8ο αιώνα π.Χ., δίνει την σοφή συνταγή για το όργωμα «όταν ακούσεις τις φωνές των γερανών, που πετάνε πάνω από τα σύννεφα»

Ησιόδου, Εργα και ημέραι
[448]φράζεσθαι δ᾽, εὖτ᾽ ἂν γεράνου φωνὴν ἐπακούσῃς
ὑψόθεν ἐκ νεφέων ἐνιαύσια κεκληγυίης:
450ἥτ᾽ ἀρότοιό τε σῆμα φέρει καὶ χείματος ὥρην
δεικνύει ὀμβρηροῦ: κραδίην δ᾽ ἔδακ᾽ ἀνδρὸς ἀβούτεω:
δὴ τότε χορτάζειν ἕλικας βόας ἔνδον ἐόντας:
ῥηίδιον γὰρ ἔπος εἰπεῖν: βόε δὸς καὶ ἄμαξαν:
ῥηίδιον δ᾽ ἀπανήνασθαι: πάρα ἔργα βόεσσιν.

Hesiod, Works and days
[448]Mark, when you hear the voice of the crane who cries year by year from the clouds above, [450] for she gives the signal for ploughing and shows the season of rainy winter; but she vexes the heart of the man who has no oxen. Then is the time to feed up your horned oxen in the byre; for it is easy to say: “Give me a yoke of oxen and a wagon,” and it is easy to refuse: “I have work for my oxen.”



Οι Τρώες υποδέχονται τους Αχαιούς με ιαχές γερανών.

Ομήρου Ιλιάς 3.3
αὐτὰρ ἐπεὶ κόσμηθεν ἅμ᾽ ἡγεμόνεσσιν ἕκαστοι,
Τρῶες μὲν κλαγγῇ τ᾽ ἐνοπῇ τ᾽ ἴσαν ὄρνιθες ὣς
ἠΰτε περ κλαγγὴ γεράνων πέλει οὐρανόθι πρό:
αἵ τ᾽ ἐπεὶ οὖν χειμῶνα φύγον καὶ ἀθέσφατον ὄμβρον
[5]κλαγγῇ ταί γε πέτονται ἐπ᾽ ὠκεανοῖο ῥοάων
ἀνδράσι Πυγμαίοισι φόνον καὶ κῆρα φέρουσαι:
ἠέριαι δ᾽ ἄρα ταί γε κακὴν ἔριδα προφέρονται.
οἳ δ᾽ ἄρ᾽ ἴσαν σιγῇ μένεα πνείοντες Ἀχαιοὶ
ἐν θυμῷ μεμαῶτες ἀλεξέμεν ἀλλήλοισιν.

Homer, Iliad 3.3
[1] Now when they were marshalled, the several companies with their captains, the Trojans came on with clamour and with a cry like birds, even as the clamour of cranes ariseth before the face of heaven, when they flee from wintry storms and measureless rain, [5] and with clamour fly toward the streams of Ocean, bearing slaughter and death to Pigmy men, and in the early dawn they offer evil battle. But the Achaeans came on in silence, breathing fury, eager at heart to bear aid each man to his fellow



Ο Αριστοφάνης, τέσσερις αιώνες αργότερα, επιμένει πώς
"αφού οι γερανοί ειδοποιούν για τον καιρό του οργώματος, δεν χρειάζεται ούτε Αμμων, ούτε Δελφοί, ούτε Δωδώνη ούτε Φοίβος Απόλλων"

Αριστοφάνους Ορνιθες
Χορός
πάντα δὲ θνητοῖς ἐστὶν ἀφ᾽ ἡμῶν τῶν ὀρνίθων τὰ μέγιστα.
πρῶτα μὲν ὥρας φαίνομεν ἡμεῖς ἦρος χειμῶνος ὀπώρας:
710σπείρειν μέν, ὅταν γέρανος κρώζους᾽ ἐς τὴν Λιβύην μεταχωρῇ.
καὶ πηδάλιον τότε ναυκλήρῳ φράζει κρεμάσαντι καθεύδειν,
εἶτα δ᾽ Ὀρέστῃ χλαῖναν ὑφαίνειν, ἵνα μὴ ῥιγῶν ἀποδύῃ.
ἰκτῖνος αὖ μετὰ ταῦτα φανεὶς ἑτέραν ὥραν ἀποφαίνει,
ἡνίκα πεκτεῖν ὥρα προβάτων πόκον ἠρινόν: εἶτα χελιδών,
715ὅτε χρὴ χλαῖναν πωλεῖν ἤδη καὶ ληδάριόν τι πρίασθαι.
ἐσμὲν δ᾽ ὑμῖν Ἄμμων Δελφοὶ Δωδώνη Φοῖβος Ἀπόλλων.
ἐλθόντες γὰρ πρῶτον ἐπ᾽ ὄρνις οὕτω πρὸς ἅπαντα τρέπεσθε,
πρός τ᾽ ἐμπορίαν, καὶ πρὸς βιότου κτῆσιν, καὶ πρὸς γάμον ἀνδρός.
ὄρνιν τε νομίζετε πάνθ᾽ ὅσαπερ περὶ μαντείας διακρίνει:
720φήμη γ᾽ ὑμῖν ὄρνις ἐστί, πταρμόν τ᾽ ὄρνιθα καλεῖτε,
ξύμβολον ὄρνιν, φωνὴν ὄρνιν, θεράποντ᾽ ὄρνιν, ὄνον ὄρνιν.
ἆρ᾽ οὐ φανερῶς ἡμεῖς ὑμῖν ἐσμὲν μαντεῖος Ἀπόλλων;

Aristophanes Birds
Chorus
[710] Does the screaming crane migrate to Libya, —it warns the husbandman to sow, the pilot to take his ease beside his tiller hung up in his dwelling, and Orestes to weave a tunic, so that the rigorous cold may not drive him any more to strip other folk. When the kite reappears, he tells of the return of spring and of the period when the fleece of the sheep must be clipped. Is the swallow in sight?
[715] All hasten to sell their warm tunic and to buy some light clothing. We are your Ammon, Delphi, Dodona, your Phoebus Apollo. Before undertaking anything, whether a business transaction, a marriage, or the purchase of food, you consult the birds by reading the omens, and you give this name of omen to all signs that tell of the future. [720] With you a word is an omen, you call a sneeze an omen, a meeting an omen, an unknown sound an omen, a slave or an ass an omen. Is it not clear that we are a prophetic Apollo to you?



Ο Θησέας χορεύει το χορό του γερανού στη Δήλο, έτσι όπως του τον έμαθε η Αριάδνη, μιμείται τις κινήσεις του λαβύρινθου σε ένα πανάρχαιο ζεϊμπέκικο προς τιμήν της Αφροδίτης.
Η Κρήτη είναι κοντά στη Λιβύη, τελικό προορισμό των γερανών που, στα τελευταία χιλιόμετρα του ταξιδιού, αρχίζουν να γράφουν κύκλους στον ουρανό μέχρι να βρουν τους διαδρόμους της καθόδου.

Πλουτάρχου Θησεύς 21.
ἐκ δὲ τῆς Κρήτης ἀποπλέων εἰς Δῆλον κατέσχε: καὶ τῷ θεῷ θύσας καὶ ἀναθεὶς τὸ ἀφροδίσιον ὃ παρὰ τῆς Ἀριάδνης ἔλαβεν, ἐχόρευσε μετὰ τῶν ἠϊθέων χορείαν ἣν ἔτι νῦν ἐπιτελεῖν Δηλίους λέγουσι, μίμημα τῶν ἐν τῷ Λαβυρίνθῳ περιόδων καὶ διεξόδων, ἔν τινι ῥυθμῷ παραλλάξεις καὶ ἀνελίξεις ἔχοντι γιγνομένην. [2] καλεῖται δὲ τὸ γένος τοῦτο τῆς χορείας ὑπὸ Δηλίων γέρανος, ὡς ἱστορεῖ Δικαίαρχος. ἐχόρευσε δὲ περὶ τὸν Κερατῶνα βωμόν, ἐκ κεράτων συνηρμοσμένον εὐωνύμων ἁπάντων. ποιῆσαι δὲ καὶ ἀγῶνά φασιν αὐτὸν ἐν Δήλῳ, καὶ τοῖς νικῶσι τότε πρῶτον ὑπ᾽ ἐκείνου φοίνικα δοθῆναι

Plutarch, Theseus 21.
On his voyage from Crete, Theseus put in at Delos, and having sacrificed to the god and dedicated in his temple the image of Aphrodite which he had received from Ariadne, he danced with his youths a dance which they say is still performed by the Delians, being an imitation of the circling passages in the Labyrinth, and consisting of certain rhythmic involutions and evolutions. [2] This kind of dance, as Dicaearchus tells us, is called by the Delians The Crane, and Theseus danced it round the altar called Keraton, which is constructed of horns ( “kerata”) taken entirely from the left side of the head. They say that he also instituted athletic contests in Delos, and that the custom was then begun by him of giving a palm to the victors.






Ο χορός του Θησέα





Ο Δημήτρης Πετρίδης φτιάχνει σε origami τον γερανό που χορεύει




Ο ποιητής Ιβυκος, θύμα επίθεσης ληστών έξω απ’ την Κόρινθο, ζητάει από τους γερανούς, πριν ξεψυχήσει, να μεταφέρουν στους ανθρώπους το μήνυμα της δολοφονίας του. Και, όπως αναφέρει ο Αντίπατρος ο Σιδώνιος, οι γερανοί εμφανίζονται μία μέρα πάνω απ’ το θέατρο και με τις κραυγές τους δείχνουν τους ληστές.




Από την Γερμανική έκδοση των Ελληνικών επιγραμμάτων του 1826

Υπάρχει ένα παιδικό αίνιγμα

γερανοί πετούσαν
τι πολλοί που ήσαν
ένας είχε δύο μπρος
ένας είχε δύο πίσω
κι ένας τρίτος γερανός
έναν πίσω κι έναν μπρος


Η σωστή απάντηση 3 είναι δυστυχώς προφητική για τον πληθυσμό των γερανών που είναι στα όρια της εξαφάνισης.

Σήμερα οι λίγοι γερανοί που έχουν απομείνει, χάνουν το δρόμο για τις ζεστές χώρες.
Δεν είναι μόνο η μόλυνση που επηρεάζει την αντίληψη των πουλιών.
Το πού είναι τα "ζεστά μέρη" έχει αρχίσει να μπλέκει αρκετά πια.
Το είδος Grus americana [Whooping Crane ], που έχει μπει στην επικίνδυνη προς εξαφάνιση λιστα από το 1967, αριθμούσε τον Δεκέμβρη του 2006 μόνο 53 πουλιά στη μεταναστευτική πορεία Winskonsin-Florida.

Μέσα σε ένα πρωί χάθηκαν 7, έτσι απλά για το κέφι αυτών των κυρίων.

http://www.youtube.com/watch?v=zGHIMF-9cqM&feature=related


Το 1957 κυκλοφόρησε και ένα γραμματόσημο των 3c.




Οι «εφευρετικοί» επιστήμονες έχουν φτιάξει ειδικά αιωρόπτερα για να τους καθοδηγούν.





Αν μια μέρα δεν υπάρχουν πια γερανοί, κανείς δεν θα καταδώσει το έγκλημα, ούτε στην Κόρινθο, ούτε στην Κοπενχάγη ούτε πουθενά…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου