Ο Marco Polo και το εκατομμύριο

Οι λέξεις που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα για τους αριθμούς έφταναν μέχρι το μύριος, που αντιστοιχούσε στο 10.000.

Σε θεωρητικά και πρακτικά προβλήματα σπάνια χρειαζόταν κάτι μεγαλύτερο. Εξαίρεση αποτελεί ο υπολογισμός των κόκκων της άμμου που θα γέμιζε το σύμπαν, που υπολογίζει ο Αρχιμήδης στο έργο του Ψαμμίτης. Ο αριθμός είναι τεράστιος, 10⁶³, αλλά περιγράφεται με ένα αριθμητικό σύστημα που βασίζεται στη μυριάδα.

Τον 13^ο αιώνα μΧ ο μοναχός Μάξιμος Πλανούδης μεταφέρει για πρώτη φορά στη δύση τη δεκαδική γραφή των Ινδών στο έργο του «Ψηφοφορία κατ’ Ινδούς η λεγομένη μεγάλη» . Εκεί το έβδομο από δεξιά ψηφίο ενός αριθμού αντιστοιχεί σε εκατομμύρια. Βέβαια ο Πλανούδης χρησιμοποιεί ακόμα την αρχαιοελληνική ορολογία και το ονομάζει ψηφίο των εκατονταδικών μυριάδων  .

Το βιβλίο του Πλανούδη έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, μεταφράζεται στα Λατινικά και τα Ιταλικά και εκεί υπάρχει έτοιμη η λέξη από το βιβλίο του Marco Polo “Il Milione”, που περιγράφει τα μαγικά του ταξίδια στην ανατολή.

Υπάρχουν αρκετές εκδοχές για τον παράξενο αυτό τίτλο. Μία από αυτές λέει πως η οικογένεια του Marco Polo, προκειμένου να διαφοροποιηθεί από τους πολλούς Βενετσιάνους που είχαν το ίδιο όνομα, χρησιμοποιούσε το παρατσούκλι Emilione. Μία άλλη ερμηνεία ίσως είναι πιο πειστική. Ο Marco Polo στις εντυπωσιακές του αφηγήσεις για τους ηγεμόνες της Ανατολικής Ασίας αναφερόταν συχνά στα εκατομμύρια που άξιζε το χρυσάφι που είδε και έτσι του κόλλησαν το Milione στο όνομά του.

(από την έκδοση του 1563)

Σε καθαρά μαθηματικά βιβλία ο όρος μπαίνει από το 1450 αλλά τυποποιείται τρείς αιώνες αργότερα με τη χρήση του στη Γαλλική, Αγγλική και Γερμανική γλώσσα.

 (Από το σχόλιο του Dr. Hermann Waschke στη Γερμανική έκδοση του Πλανούδη του 1878)