Η σχολή των Μεγάρων

Ιδρύθηκε από τον Ευκλείδη τον Μεγαρέα (435 - 365 πΧ) , μαθητή του Σωκράτη

Ο Διογένης ο Λαέρτιος δίνει με εξαιρετική πυκνότητα τις βασικές πληροφορίες.

Το καλό [αγαθόν] είναι μία και μοναδική οντότητα, απλά εκφράζεται με πολλά κατά καιρούς ονόματα (φρόνηση, θεός, νους κλπ)

To βαθμό της επίδρασης του Σωκράτη βλέπουμε ξεκάθαρα στο διάλογο του Πλάτωνα Θεαίτητος στο 184δ.

Σωκράτης
δεινὸν γάρ που, ὦ παῖ, εἰ πολλαί τινες ἐν ἡμῖν ὥσπερ ἐν δουρείοις ἵπποις αἰσθήσεις ἐγκάθηνται, ἀλλὰ μὴ εἰς μίαν τινὰ ἰδέαν, εἴτε ψυχὴν εἴτε ὅτι δεῖ καλεῖν, πάντα ταῦτα συντείνει, ᾗ διὰ τούτων οἷον ὀργάνων αἰσθανόμεθα ὅσα αἰσθητά.

Πολλές αισθήσεις έρχονται και θρονιάζονται μέσα μας σαν δούρειοι ίπποι και είναι μεγάλο κακό όλα αυτά να μη συγκλίνουν σε μία οντότητα, είτε την πεις ιδέα, είτε ψυχή ή όπως αλλιώς την ονομάσεις

Μία από τις πιο ρηξικέλευθες απόψεις στην αρχαία Ελληνική φιλοσοφία διατυπώθηκε από τον Ευκλείδη και τη σχολή των Μεγάρων :

Το κακό, σαν αντίθετο του καλού, δεν υπάρχει !!

Η σχολή των Μεγάρων όριζε σαν πραγματικό αυτό που πραγματοποιείται κάποια στιγμή μέσα στο παρόν.

Σαν δυνατό όριζαν αυτό που παρουσιάζεται ως υπαρκτό μέσα στο παρόν ή το μέλλον.

Το αναγκαίο το ταύτιζαν με αυτό που ισχύει κάθε στιγμή και επομένως δεν θα είναι ποτέ ψεύτικο, ενώ το μη αναγκαίο είναι αυτό που είναι ήδη ή θα γίνει κάποια στιγμή ψευδές.

Ο Ευκλείδης ήταν φανατικός μαθητής του Σωκράτη.

Ο θρύλος μάλιστα λέει ότι μία περίοδο που είχε απαγορευτεί η είσοδος στην Αθήνα σε όλους τους Μεγαρείς, ο Ευκλείδης μεταμφιέστηκε σε γυναίκα για να πάει στο μάθημα.

Domenico Marolì - Euclid of Megara Dressing as a Woman to Hear Socrates Teach in Athens.

Oil on canvas. 139.5 x 223.5 cm. (1650)

Ηταν παρών στη θανάτωση του Σωκράτη και τον πρώτο καιρό πρόσφερε καταφύγιο στα Μέγαρα στον Πλάτωνα και μερικούς άλλους μαθητές, ίσαμε να περάσει η μπόρα.

Τον διαδέχτηκε ο Ευβουλίδης, που έμεινε στην ιστορία για τα εφτά παράδοξά του.

1. Ο ψευδόμενος

Ενας άνθρωπος λέει "Αυτό που σας λέω τώρα είναι ψέμα".

Αν μεν λέει αλήθεια, τότε ψεύδεται, το οποίο αντιβαίνει στο να λέει αλήθεια.

Αν πάλι λέει ψέμματα, τότε αυτή η φράση δεν είναι σωστή, άρα αυτό που λέει είναι αλήθεια.

2. Ο εγκεκαλυμμένος

-Γνωρίζεις αυτό τον άνθρωπο που φοράει τη μάσκα ;;

-Οχι.

-Μα, ο άνθρωπος αυτός είναι ο πατέρας σου. Δεν γνωρίζεις δηλαδή τον πατέρα σου ;;

3. Η Ηλέκτρα

Η Ηλέκτρα δεν ξέρει ότι ο άνδρας που την πλησιάζει είναι ο αδελφός της Ορέστης.

Η Ηλέκτρα βέβαια ξέρει τον αδελφό της.

Τελικά η Ηλέκτρα ξέρει ή δεν ξέρει ποιός είναι ο άνδρας που την πλησιάζει ;;

4. Ο διαλανθάνων

Ενας άνθρωπος αγνοεί αυτόν που πλησιάζει και του συμπεριφέρεται σαν να είναι ξένος.

Αυτός που πλησιάζει όμως είναι ο πατέρας του.

Ο άνθρωπος συμπεριφέρεται στον πατέρα του σαν να είναι ξένος ;;

5. Ο σωρείτης.

Ενας κόκκος άμμου δεν αποτελεί σωρό.

Αν προσθέσουμε άλλο ένα κόκκο άμμου, δεν θα μετατρέψει τον μη-σωρό σε σωρό.

Πώς είναι λοιπόν δυνατόν, προσθέτοντας ένα ένα κόκκο να φτιάξουμε ένα σωρό.

Στην προσθήκη ποιανού  κόκκου ο μη-σωρός μετατρέπεται σε σωρό άμμου  ;;

6. Ο φαλακρός

Παρόμοιο με το 6. αν αφαιρέσουμε μια τρίχα από το κεφάλι ενός ανθρώπου, δεν γίνεται φαλακρός. Αν αφαιρέσουμε άλλη μία πάλι δεν γίνεται.

Πως είναι δυνατόν λοιπόν, αφαιρώντας μία ακόμα τρίχα να πούμε κάποιον άνθρωπο φαλακρό ;;

7. Ο κερατίνης

Οτι δεν έχασες το έχεις.

Δεν έχασες όμως κέρατα.

Αρα έχεις κέρατα.

Ο Ευβουλίδης, όπως και όλη η σχολή των Μεγάρων, ήταν σε ευθεία αντιπαράθεση με την Αριστοτελική λογική. Είχε πολλούς μαθητές και μεταξύ αυτών τον ρήτορα Δημοσθένη.