20 Αυγ 2011

O Διόφαντος, ο Fermat και η έλλειψη χαρτιού

Εχουν περάσει περίπου 700 χρόνια από την πρώτη κοινοποίηση των "απορρήτων λόγων" από τον Ιππασο, η μαθηματική επιστήμη έχει προοδεύσει και στα χέρια του Διόφαντου από την Αλεξάνδρεια [200-280 μΧ] αρχίζει να θεμελιώνεται η σύγχρονη Αλγεβρα.

Το 1621 εκδίδεται η Αριθμητική του Διόφαντου με Ελληνικό και Λατινικό κείμενο.




Αυτή την έκδοση έχει στα χέρια του και ένας από του μεγαλύτερους μαθηματικούς όλων των εποχών, ο Pierre de Fermat [17/8/1601- 12/1/1665]


Γύρω στο 1637 ο Fermat γράφει στο περιθώριο του βιβλίου του, κάτω από την πρόταση VIII του Διόφαντου
"Cubum autem in duos cubos, aut quadratoquadratum in duos quadratoquadratos, et generaliter nullam in infinitum ultra quadratum potestatem in duos eiusdem nominis fas est dividere cuius rei demonstrationem mirabilem sane detexi. Hanc marginis exiguitas non caperet."
"Είναι αδύνατον να χωρίσουμε ένα κύβο σε άθροισμα δύο κύβων. Εχω βρει μια θαυμάσια απόδειξη για αυτό αλλά δεν με χωράει το περιθώριο να την γράψω" !!!
Το 1670 εκδίδεται ξανά το βιβλίο του Διόφαντου



με το σχόλιο του Fermat ενσωματωμένο.
Οι μεταγενέστεροι μαθηματικοί έσπασαν το κεφάλι τους για περισσότερο από 300 χρόνια μέχρι να εμφανιστεί η οριστική απόδειξη το 1995.
Ο Fermat βέβαια πήρε μαζί του το μυστικό, κανείς δεν έμαθε αν πράγματι είχε αποδείξει το θεώρημά του.
Η Google αφιέρωσε το λογότυπο



στα γενέθλια του Fermat, στις 17 Αυγ 2011.
Ο Διόφαντος βέβαια ταλαιπώρησε πολλές γενιές αναγνωστών στα χρόνια του μεσαίωνα. Το αποκορύφωμα ίσως είναι η γραπτή αναφορά του μαθηματικού και αστρονόμου Ιωάννη Χορτασμένου, λίγο πριν την άλωση της Πόλης,

"Η ψυχή σου Διόφαντε είη μετά του σατανά
ένεκα της δυσκολίας των τε άλλων σου θεωρημάτων
και δη και του παρόντος θεωρήματος"


Ο μελετητής Fabio Acerbi δημοσίευσε το 2013 μια εξαιρετική μελέτη για το θέμα και αποδεικνύει ότι η αναφορά είναι για την πρόταση VII και όχι για την VIII που νομίζαμε μέχρι τώρα.
http://grbs.library.duke.edu/article/view/14647
Η σημείωση αυτή αφιερώνεται στον εξάχρονο Αλέξανδρο, που εδώ και καιρό έχει αντιληφθεί τον εκφραστικό τρόπο του Fermat να φτιάχνει ένα αληθοφανές επιχείρημα που δεν πιστεύει κανείς αλλά δεν μπορείς και να του το απορρίψεις.

2 σχόλια:

  1. Τυχαιρος ο μικρός Αλέξανδρος που του αφιερωνετε τόσο ενδιαφέρον κείμενο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο φίλος Fabio Acerbi είχε την καλωσύνη να μου στείλει την εργασία του για το σχόλιο του Χορτασμένου και την εικόνα από τον χειρόγραφο κώδικα της Μαδρίτης. Ευχαριστώ για το σπάνιο δώρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή